معنی زمین سر - جستجوی لغت در جدول جو

زمین سر

فرهنگ گویش مازندرانی

زین گر

کسی که زین اسب می سازد، زین ساز، سراج

فرهنگ فارسی عمید

زمین دار

دارای زمین، صاحب زمین، مرزبان

فرهنگ فارسی عمید

زمین گیر

برجای مانده، کسی که به واسطۀ بیماری و ناتوانی یا پیری نتواند از جا برخیزد

فرهنگ فارسی عمید

زمین سنگ

(زَ سَ)

دهی از دهستان شمیل است که در بخش مرکزی شهرستان بندرعباس است و 338 تن سکنه دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8)

لغت نامه دهخدا

زمین گیر

(پَ وَ دَ / دِ)

زمین گیرنده. آنکه به سبب مرض یا پیری نتواند از جای خود برخیزد. (فرهنگ فارسی معین). کنایه از چیزی که از جای خود نتواند جنبد... (آنندراج). مبتلا به فالج و بر جای مانده. (ناظم الاطباء). افکار. زمن. حارض. احریض. محرض. حرض. معقد. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) :
چون داغ لاله است زمین گیر آه ما
از دل به لب نمیرسد افغان سوخته.
صائب (از آنندراج).
عجب دارم از این بخت زمین گیر
که چون آهم قرین سرفرازیست.
طالب آملی (ایضاً).
- زمین گیر شدن، بر جای مانده و ناتوان شدن از پیری یا جز آن. مبتلا بمرض فالج شدن. از حرکت بازمانده شدن:
زآن آمده در عشق مرا پای بدرد
تا درسر کوی تو زمین گیر شدم.
خاقانی.
روح را جسم گران مانع شبگیر شده ست
جای رحم است به سیلی که زمین گیر شده است.
صائب (آنندراج)

لغت نامه دهخدا

میان سر

(سَ)

نوعی از زیور است که زنان دارند. (آنندراج)

لغت نامه دهخدا

کمین گر

(کَ گَ)

کمین ور. (ناظم الاطباء). و رجوع به کمین ور شود

لغت نامه دهخدا

کمین ور

(کَ وَ)

آنکه در کمین می نشیند. کمین گر. (ناظم الاطباء، ذیل کمین گر). کمین کننده:
طلایه به پیش اندرون چون قباد
کمین ور چو گرد تلیمان نژاد.
فردوسی (شاهنامه چ دبیرسیاقی ج 1 ص 96)

لغت نامه دهخدا

زمین اسا

(زَ اَ)

زمین آسا. وقار. تمکین. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). زمین مانند:
عزم و حزمش به جنبش و به سکون
آسمان و زمین اسا باشد.
ابوالفرج رونی (یادداشت بخط مرحوم دهخدا).
رجوع به آسا، اسا و مادۀ قبل شود

لغت نامه دهخدا

زمین آسا

(زَ)

همانند زمین در سنگینی و وقار و سکون. رجوع به مادۀ بعد شود

لغت نامه دهخدا

زمین دار

(رَ دَ / دِ)

مرزبان. (دهار) (آنندراج) ، خداوند ده و ریش سفید ده. (ناظم الاطباء). دارندۀ زمین و صاحب ملک و مزرعه، به اصطلاح هندی، مأموری که مالیات اراضی سپردۀ بخود را جمع می کند و صد یک حق العمل بر میدارد. (ناظم الاطباء). واسطۀ میان مالک و زارع در هندوستان و آن مانند مستأجری باشد بااختیاراتی بسیار ظالمانه. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) ، در هند، رباخوارانی که به زارعین قرض دهند و شرائط آن بقدری صعب است که الی الابد مدیون و اولاد او در قید این دین باشند. (یادداشت ایضاً)

لغت نامه دهخدا

زمین در

(رَ دَ / دِ)

شکافندۀ زمین:
یکی جانور بد رونده ز جای
به سینه زمین در به تن سنگسای.
اسدی.
رجوع به مادۀ بعد شود

لغت نامه دهخدا

زمین گرد

(پَ وَ)

گردنده در زمین. دربیت زیر کنایه از عالمگیر و مشهور است:
صیت او چون خضر و بختش چون مسیح
این زمین گرد آن فلک پیمای باد.
خاقانی

لغت نامه دهخدا

زمان سیر

(زَ سَ)

کنایه از سریعالسیر است. (آنندراج). مسافر شتاب زده و تندرو. (ناظم الاطباء) :
سبکسارند چرخ و انجم از عزم زمان سیرش
گرانبارند گاو و ماهی از حلم زمین سنگش.
اثیرالدین اخسیکتی (از آنندراج).
رجوع به زمان و زمانۀگردش شود

لغت نامه دهخدا

زرین پر

(زَرْری پَ)

زرین بال. رجوع به زرین بال شود.
- تذرو زرین پر، کنایه از خورشید:
از پی آن تذرو زرین پر
آهنین آشیان کنید امروز.
خاقانی (دیوان چ سجادی ص 483).
- سیمرغ زرین پر، کنایه از خورشید:
عید همایونفر نگر سیمرغ زرین پر نگر
ابروی زال زر نگر بالای کهسار آمده.
خاقانی (دیوان چ سجادی ص 388).
رجوع به دیگر ترکیبهای زرین شود

لغت نامه دهخدا

زرین سپر

(زَرْ ری سِ پَ)

سپر زرین. سپری ساخته از زر. سپر طلائی:
ز بس خود زرین و زرین سپر
بگردن برآورده رخشان تبر.
فردوسی.
، کنایه از خورشید:
ای پسر بنگر به چشم سر در این زرین سپر
کو ز جابلقا سحرگه قصد جابلسا کند.
ناصرخسرو.
رجوع به زرین و دیگر ترکیب های آن شود

لغت نامه دهخدا